Geneva, 20/6/2014 - Vào 15h45 giờ địa
phương (tức 20h30 giờ Hà Nội) ngày 20/6/2014, phiên họp toàn thể của UNHRC
để thông qua bản báo cáo UPR của Việt Nam bắt đầu tại trụ sở Liên Hợp Quốc. Việt
Nam chấp thuận 182 trên tổng số 227 khuyến nghị của các nước về cải thiện nhân
quyền. Dưới đây là tường thuật chi tiết và nhận định của Phái đoàn dân sự độc lập
vận động cho nhân quyền Việt Nam về phiên thảo luận này.
Như VietnamUPR đã thông báo,
tại phiên họp này, các tổ chức dân sự sẽ không còn hoạt động bên lề, mà được
tham gia chính thức vào cuộc họp và phát biểu với tư cách là “bên liên quan”.
Cho nên, có thể coi đây là một cơ hội vô cùng hiếm hoi cho khối xã hội dân sự độc
lập ở Việt Nam lên tiếng về tình hình nhân quyền nước mình.
Tuy nhiên, do có quá nhiều tổ chức đăng ký phát
biểu mà thời gian thì có hạn, nên việc xuất hiện tại diễn đàn quốc tế này là điều
mà đến tận khi cuộc họp diễn ra, vẫn không ai dám chắc. Phái đoàn dân sự độc lập
của Việt Nam xếp thứ 12 trong danh sách phát biểu. Trên nguyên tắc, nếu có tổ
chức nào xếp thứ tự trước mà bỏ cuộc, thì các tổ chức sau sẽ có thêm cơ hội.
Ngoài Việt Nam, phiên họp toàn thể của UNHRC cũng
nhằm thông qua báo cáo UPR của ba quốc gia khác (trước Việt Nam), là Eritrea,
Cyprus (CH Síp), CH Dominica. Phần thảo luận về Việt Nam tiến hành sau cùng.
Quan điểm của Chính phủ Việt Nam: bác bỏ 45
khuyến nghịMở đầu phần họp, ông Nguyễn Trung Thành, Đại
diện Thường trực của Việt Nam tại Văn phòng Liên Hợp Quốc ở Geneva, thông báo
Chính phủ Việt Nam đã thành lập Nhóm Làm việc liên bộ để “nghiêm túc và khẩn
trương” xem xét các bình luận và khuyến nghị từ các nước cho Việt Nam tại phiên
điều trần UPR lần trước (5/2/2014). Tổng cộng, Việt Nam chấp thuận 182 khuyến
nghị, và điều đó “là biểu hiện sống động nhất cho việc Việt Nam nghiêm túc, cởi
mở và quyết tâm thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền” – ông Thành khẳng định.
Vị đại diện Chính phủ Việt Nam cũng phát biểu
rằng, các khuyến nghị còn lại (45) bị bác bỏ là do “không phù hợp với đặc thù
lịch sử, xã hội và văn hóa của Việt Nam, hoặc do dựa trên những thông tin sai
lệch về Việt Nam”.Phái đoàn dân sự độc lập đối chiếu và nhận thấy trong số
khuyến nghị bị bác bỏ, có những khuyến nghị về việc “thông qua các biện pháp để
chấm dứt việc truy bắt những người biểu tình ôn hòa” (số 226, Hy Lạp), “tăng
cường sự tham gia chính trị bình đẳng cho công dân của mình, bao gồm tiến hành
các bước hướng đến dân chủ đa đảng” (số 177, CH Séc), ngoài ra là các khuyến
nghị liên quan đến việc tiến tới xóa bỏ án tử hình, thành lập một cơ quan nhân
quyền độc lập, và phê chuẩn các nghị định thư tùy chọn (optional protocol) của
một số công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký. Chẳng hạn, hai nghị định thư tùy
chọn của Công ước Liên hợp quốc về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR) về
việc xóa bỏ án tử hình và cơ chế khiếu nại về nhân quyền đều chưa được Việt Nam
phê chuẩn.
(45 khuyến nghị bị bác là
các khuyến nghị số 5, 6, 7, 8, 15, 16, 27, 30, 40, 41, 42, 71, 72, 73, 91, 93,
96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111,
112, 113, 115, 116, 117, 118, 136, 151, 152, 160, 176, 177, 226. Xem Danh sách 227 khuyến nghị).
Tiếp tục được ngợi khen vì thành
tích “xóa đói giảm nghèo”
Sau bài trình bày của ông Nguyễn Trung Thành, Đại
diện Thường trực của Việt Nam tại Liên Hợp Quốc, đến phần phát biểu của các quốc
gia và tổ chức liên chính phủ, lần lượt là: CH Hồi giáo Iran, CHDCND Lào,
Malaysia, Morocco (Ma-rốc), Myanmar, Nigeria, Pakistan, Philippines, Nga,
Senegal, Singapore, Sri Lanka, Sudan, Thái Lan, Các Tiểu Vương quốc Ảrập Thống
nhất (UAE), Uzebekistan. Ngoài ra, do UAE vắng mặt, nên Mỹ lọt được vào danh sách.
Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cũng tham gia trong phần này.
Blogger Phạm Lê Vương Các (Cùi Các) nhận xét: “Tôi
nghĩ là có một sự can thiệp, vận động trước nào đó từ phía Việt Nam. Có thể thấy
rằng đa số các quốc gia được chọn phát biểu đều là các nước có thành tích nhân
quyền tệ hại không kém gì Việt Nam, và đều thân thiện với Việt Nam”.
Phái đoàn xã hội dân sự Việt
Nam đang theo dõi diễn biến phiên họp. Từ trái qua: Tiến sĩ Nguyễn Quang A, luật
gia Trịnh Hữu Long và blogger Phạm Lê Vương Các.
Nhìn chung, các nước này ghi nhận và hoan nghênh
những tiến bộ về nhân quyền của Việt Nam, bày tỏ mong muốn Chính phủ Việt Nam sẽ
đạt ngày càng nhiều thành tựu hơn nữa. Họ viện dẫn các vấn đề ít gây tranh cãi
như quyền trẻ em, quyền phụ nữ, thành tựu xóa đói giảm nghèo và thực hiện các Mục
tiêu Thiên niên kỷ, để biểu dương và đánh giá cao Việt Nam. Chỉ duy nhất phái đoàn
Mỹ, lọt được vào danh sách nhờ UAE bỏ phát biểu, vẫn nhắc lại khuyến nghị Việt
Nam trả tự do cho tất cả các tù nhân chính trị, lần này bổ sung thêm Nguyễn Hữu
Vinh (blogger Anh Ba Sàm) và Nguyễn Thị Minh Thúy.
Đại diện Mỹ cũng khẳng định các điều luật về
an ninh quốc gia đang được sử dụng để hạn chế nhân quyền ở Việt Nam, trong đó có
việc hạn chế hoạt động công đoàn, hạn chế việc sử dụng internet thông qua nghị định
72 và yêu cầu chính phủ Việt Nam trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm đang bị
giam giữ.
HRW và AI: Yêu cầu Việt Nam sửa
Bộ luật Hình sự
Tiếp sau phần phát biểu của các quốc gia và tổ
chức của Liên Hợp Quốc, tới đại diện các NGO, tức các tổ chức nhân quyền quốc tế
và khối xã hội dân sự ở Việt Nam nêu ý kiến.
Trong số NGO, có tổ chức Giám sát Nhân quyền
(Human Right Watch – HRW), Ân xá Quốc tế (Amnesty International – AI), Hiệp hội
người đồng tính nam và nữ Quốc tế (International Lesbian and Gay Association), Ủy
ban Bảo vệ Quyền Làm người (Agir Ensemble pour les Droits de l’Homme), Giám sát
Liên Hợp Quốc (United Nations Watch)…
Đáng chú ý là còn có sự tham gia của một NGO “của
Chính phủ” là Hiệp hội Kế hoạch hóa Gia đình Việt Nam, thành viên của Mặt trận
Tổ quốc.
HRW và AI bày tỏ quan ngại về các trường hợp tù
nhân lương tâm Vi Đức Hồi, Đinh Đăng Định, Nguyễn Hữu Vinh (tức Anh Ba Sàm),
Nguyễn Thị Minh Thúy…, đồng thời thúc giục Việt Nam sửa đổi Bộ luật Hình sự cho
phù hợp với Công ước Quốc tế các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR).
Do thời gian còn quá ít và phải xếp thứ 12
trong danh sách, Phái đoàn dân sự độc lập của Việt Nam phải chuyển bài phát biểu
của mình sang cuộc Thảo luận Chung về UPR vào hôm thứ hai, 23/6. Nội dung bài
phát biểu của Phái đoàn, dự kiến trình bày trong 2 phút, sẽ được đưa lên trang
web VietnamUPR.com để bạn đọc tiện theo dõi.
Vào phần cuối của phiên họp, bản báo cáo đầu
ra của chu kỳ kiểm điểm lần này đã được thông qua mà không có quốc gia nào phản
đối.
@VietnamUPR
Luật gia Trịnh Hữu Long
Blogger Cùi Các
Hình ảnh chụp từ trang web truyền
hình trực tuyến của Liên Hợp Quốc (UN Web TV)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét